Dita Ndërkombëtare e të Zhdukurve: Duke përkujtuar të zhdukurit nga konfliktet Jugosllave të viteve 1990
Sarajevë, Këtë të mërkurë në çdo pjesë të botës, me rastin e Ditës Ndërkombëtare të të Zhdukurve, familjet e të zhdukurve do të bëjnë thirrje për veprim për të gjetur dhjetëra mijëra njerëz që zhduken çdo vit si pasojë e konfliktit, fatkeqësive natyrore, krimit, Migracioni të parregullt dhe shkaqeve të tjera.
Komisioni Ndërkombëtar për Persona të Zhdukur (ICMP) do të bashkohet me grupet e familjeve, zyrtarët qeveritarë dhe organizatat e tjera ndërkombëtare për të nxjerrë në pah çështjen e personave të zhdukur dhe për të thirrur për strategji efektive që do të zbatohen për të trajtuar këtë çështje.
Gjetjar e më shumë se 70 përqind të atyre që u zhdukën në Ballkanin Perëndimor, një arritje e pashembullt, megjithatë do të thotë se mijëra familje po kërkojnë ende për të dashurit e tyre.
“Në Ditën Ndërkombëtare të të Zhdukurve është thelbësore të kujtojmë se në Ballkanin Perëndimor ka 12,000 familje që ende nuk e kanë mësuar fatin e më të dashurve”, tha Bomberger. “Thjesht nuk është e mundur të pretendohet se shoqëria është kthyer në normale kur ka kaq shumë qytetarë që ende jetojnë me këtë dhimbje dhe këtë padrejtësi”.
Në Ballkanin Perëndimor, shoqatat familjare do të organizojnë ngjarje për të shënuar Ditën Ndërkombëtare të të zhdukurve, në Tuzla, Prijedor, Ilijas, Ozren, Bijelina, Mostar, Brcko dhe Sarajevë. Do të ketë edhe aktivitete në Zagreb, Beograd dhe Prishtinë.
“Kur personat zhduken, autoritetet qeveritare kanë një detyrim ligjor sipas ligjit ndërkombëtar dhe vendas për të bërë gjithsçka që është e mundur për të gjetur të zhdukurit dhe për të ruajtur të drejtën e të mbijetuarve për të vërtetën, drejtësinë dhe dëmshpërblimet”, tha sot drejtoresha e përgjithshme e ICMP-së, Kethrin Bomberger.
“Në Ballkanin Perëndimor, qeveritë kanë filluar të përmbushin këtë përgjegjësi ndaj qytetarëve të tyre dhe për këtë arsye ka qenë e mundur të bëhen kaq shumë përparime”.
Bomberger vuri në dukje se rajoni e ka udhëhequr botën në gjetjen dhe identifikimin e të zhdukurve përmes një procesi të bazuar në ligj dhe krejtësisht jodiskriminues dhe se “familjet e të zhdukurve në të gjithë botën mund të përfitojnë nga mësimet e vështira por të vleshme që janë mësuar këtu”
Më shumë se 28,000 nga 40,000 njerëz që ishin zhdukur në fund të konfliktit në ish-Jugosllavi janë gjetur. Kjo është arritur përmes një strategjie të sundimit të së drejtës që bashkon iniciativat institucionale dhe legjislative, shkencën forenzike të nivelit të lartë dhe përfshirjen e shoqërisë civile. ICMP tani po zbaton këtë strategji në pjesë të tjera të botës duke përfshirë Irakun, Sirinë dhe Kolumbinë.
***
Shënim për Redaktorin
Në vitet e fundit, qeveritë në rajon kanë treguar se e kuptojnë sfidën dhe janë të përgatitur për ta përmbushur ato:
• 2014: Presidentët e Serbisë, Kroacisë, Bosnjës dhe Hercegovinës dhe Malit të Zi nënshkruan Deklaratën e ICMP mbi rolin e shtetit në adresimin e çështjes së personave të zhdukur si pasojë e konflikteve të armatosura dhe abuzimeve me të drejtat e njeriut, duke u angazhuar për të ruajtur përpjekjet Për të gjetur ata që janë ende të humbur dhe për të mbështetur të mbijetuarit
• 2016: Kroacia, Serbia, Mali i Zi, Bosnja dhe Hercegovina dhe Kosova ranë dakord të japin informacionet për një bazë rajonale të të dhënave të mirëmbajtur nga ICMP, e cila do të lehtësojë përpjekjet për të gjetur ata që ende mungojnë duke i bërë të gjitha informatat plotësisht të disponueshme duke identifikuar dhe duke eliminuar informacionet e dyfshta
• 2017: Parlamenti në Serbi ratifikoi pranimin e Serbisë në Marrëveshjen për Statusin dhe Funksionet e ICMP, i cili krijoi ICMP si një organizatë ndërkombëtare me një mandat global. Bosnja dhe Hercegovina pritet të aderojë në Marrëveshjen kur Dhoma e Popujve miraton ratifikimin në shtator.
Rreth ICMP
ICMP ishte e vendosur në Sarajevë deri në vitin 2015, kur shkoi në Hagë, Holandë. Sot, ajo mban një program aktiv të Ballkanit Perëndimor, me zyra në Sarajevë dhe Tuzla. Mandati i tij është të sigurojë bashkëpunimin e qeverive dhe të tjerëve në gjetjen dhe identifikimin e personave të zhdukur nga konfliktet, abuzimet e të drejtave të njeriut, fatkeqësitë, krimin e organizuar, migracionin e parregullt dhe shkaqe të tjera dhe për t’i ndihmuar ata në këtë. Është e vetmja organizatë ndërkombëtare e ngarkuar ekskluzivisht për të punuar në çështjen e personave të zhdukur.
Rreth Ditës Ndërkombëtare të të Zhdukurve
Në vitin 1981 Federata Latino-Amerikane e Shoqatave të të afërmve të të burgosurve të zhdukur (Federación Latinoamericana de Asociaciones de Familiares de Detenidos-Desaparecidos – FEDEFAM)
filloi përkujtimin e asaj që tani zyrtarisht është njohur nga Kombet e Bashkuara si Dita Ndërkombëtare e të Zhdukurve , 30 gusht.
Z. Sasa Kulukcija
Zyrtar per shtyp – Ballkani Perëndimor
