Çdo ditë keqbërësit kibernetik tentojnë të kryejnë sulme kibernetike të llojeve të ndryshme, duke shpresuar apo synuar që të gjejnë një viktimë të radhës, që mund të jetë secili prej nesh. Viktima të krimit kibernetik mund të jenë të gjitha shtresat e shoqërisë, dhe pasojat në shumë raste mund të jenë mjaft të mëdha si në aspektin psikologjik, fizik por edhe në aspektin material, thuhet në komunikatën e policisë.
Një prej formave më të shpeshta përmes së cilës shënjestrohen viktimat është duke iu dërguar atyre mesazhe në llogaritë e tyre në rrjetet sociale të cilat përmbajnë LINQE të infektuara me viruse kompjuterike.
Në mesazhet e dyshuara shkruhet:
– “jam duke luajtur një lojë shpërblyese, më ndihmoni të fitoj shpërblimin, klikoni në link”
– “kam aplikuar për një vend pune, klikoni në link, më ndihmoni të fitoj këtë vend pune”
– E shumë mesazhe tjera me përmbajtje të ngjashme që kanë për qëllim të ju mashtrojnë dhe marrin të dhënat personale dhe para.
Në momentin që KLIKOHET linku, ndodh infektimi i kompjuterit apo telefonit dhe kështu keqbërësi merr qasjen në kompjuterin apo telefonin tuaj, e po ashtu marrin qasjen në llogaritë tuaja të rrjeteve sociale.
Si pasojë e klikimit të linkut, keqbërësi kibernetik ka qasje dhe mund t’iu vjedh ato:
– të dhënat personale;
– fotografitë dhe videot personale;
– të dhënat bankare;
– bisedat private, etj;
Me qëllim që të minimizojmë kërcënimet kibernetike dhe qytetarët të mos bien viktimë e tyre, Policia e Kosovës u bën thirrje të gjithë qytetarëve që të kenë kujdes të shtuar gjatë përdorimit të internetit.
Në vijim janë disa rekomandime të cilat ndihmojnë në mbrojtjen prej kërcënimeve nga interneti:
– Verifikoni me kujdes e-mail-at që pranoni dhe mos iu përgjigjuni e-mail-ave të dyshimtë!
– MOS KLIKONI në linqe të dyshimta dhe mos hapni dokumente të dyshimta!
– Bizneset të shtojnë kujdesin gjatë komunikimit dhe transaksioneve financiare përmes internetit. Verifikoni xhirollogaritë bankare dhe të dhënat tjera të partnerit biznesor dhe binduni se transaksioni financiar është duke u bërë në adresën e duhur, gjithashtu, kontaktoni përmes telefonit me partnerin tjetër biznesor, etj.
– Kujdes të shtuar gjatë blerjeve online. Verifikoni ueb-faqet që ofrojnë produkte online (a kanë të dhëna kontaktuese – persona kontaktues, e-mail adresë, telefon, adresë fizike, a ka përdorues, vlerësimet dhe komentet e blerësve, koha se kur janë hapur, etj.).
– Verifikoni lajmet që lexoni! Janë duke qarkulluar në internet lajme të pa-qëndrueshme dhe qëllim-këqija, ju duhet t’i shmangeni këtyre lajmeve dhe mos i shpërndani ato nëse nuk vijnë nga burime zyrtare.
– Kujdes të shtuar gjatë dhënies së donacioneve online, verifikoni disa herë nëse iniciativa është ligjore dhe legjitime dhe se kush qëndron prapa tyre.
– Shmangni lojërat shpërblyese në internet apo “ndihmën duke klikuar” ndaj ndonjë miku për të fituar ndonjë shpërblim në lojëra në internet.
– Kujdes maksimal kur jepni të dhëna personale dhe bankare në internet!
Mbrojtja e fëmijëve në internet
Kohëve të fundit në vendin tonë është shfaqur një dukuri negative e cila ka të bëj me materialet me përmbajtje të abuzimit të fëmijëve në internet.
Persona të ndryshëm, kryesisht të moshave të reja, i shpërndajnë këto materiale që përmbajnë video dhe fotografi ku abuzohen fëmijët e paidentifikuar.
Këto fotografi dhe video i shpërndajnë përmes rrjeteve të ndryshme sociale (Facebook, Instagram, Snapchat, TikTok, etj.).
Këto veprime janë të dënueshme edhe me burgim sipas ligjeve në Republikën e Kosovës.
Kjo dukuri është mjaft shqetësuese për vet faktin se kemi të bëjmë me shtresën më të ndjeshme të shoqërisë. Gjithashtu, një gjë e tillë i riviktimizon të gjithë ata fëmijë të abuzuar, edhe pse të paidentifikuar.
U bëjmë thirrje në radhë të parë prindërve që të kujdesen për fëmijët e tyre se çfarë materialesh posedojnë në telefonat dhe pajisjet e tjera kompjuterike.
Posaçërisht të fokusohen ne aplikacionet Snapchat dhe TikTok, të cilat janë më shumë të përdorura nga fëmijët dhe keqpërdorimi dhe mashtrimet e fëmijëve nga këto dy aplikacione është me evident.
Flisni kohë pas kohe me fëmijët tuaj për rreziqet në internet, monitoroni se çfarë postojnë sepse kjo mund të parandaloj një të keqe, qoftë ndaj fëmijës tuaj apo fëmijëve tjerë.
Njëkohësisht, ftojmë qytetarët që të raportojnë secilin rast të tillë sepse në këtë mënyrë i mbrojmë fëmijët nga një dukuri e tillë.
Fëmijët janë e ardhmja e jonë, është obligim i yni t’i edukojmë dhe mbrojmë nga rreziqet që iu kanosen nga përdorimi jo i sigurt i internetit, thuhet në komunikatën e policisë. /2LONLINE/
