Rrjeti i Institucioneve të Pavarura të Artit dhe Kulturës me kumtesën e datës 23.06.2017 ka vlerësuar fushatën parazgjedhore dhe procesin zgjedhor, por mbi të gjitha ka vlerësuar pjekurinë e treguar nga populli i Kosovës në këtë proces të rëndësishëm shoqëror dhe politik.
Edhe në këtë proces, RRIPAK ka vërejtur mungesën e plotë dhe të theksuar të kapacitetit të nevojshëm të partive politike dhe koalicioneve parazgjedhore që t’i përgjigjen sfidave dhe të shfaqin kapacitet dhe njohuri për gjendjen aktuale në fushën e artit dhe kulturës, t’i njohin nevojat dhe potencialin e artit dhe kulturës, si pjesë e rëndësishme e shoqërisë civile, për ndikimin që arti dhe kultura ka në zhvillimet shoqërore, politike dhe ekonomike, marrëdhënjet ndërkombëtare dhe procesin e njohjes së Republikës së Kosovës dhe Integrimit Evropian të Republikës së Kosovës.
RRIPAK duke i pasë parasysh edhe dobësitë e treguara në administrimin e këtij dikasteri qeveritar në periudhën e kaluar, si dhe dobësitë e mangësitë e treguara në diskutimet publike dhe programet zgjedhore të partive politike për këtë fushë, ka vlerësuar që pa përfshirjen dhe marrjen e përgjegjësisë nga mekanizmat dhe profesionistët e dëshmuar dhe të pavarur të institucioneve të pavarura të artit dhe kulturës, si pjesë e shoqërisë civile, nuk mund të ketë zhvillim të kësaj fushe të rëndësishme dhe këtij dikasteri qeveritar.
RRIPAK vlerëson që për zhvillimin e kësaj fushe të rëndësishme dhe këtij dikasteri qeveritar duhet të krijohet një paradigmë e re për artin dhe kulturën në Kosovë.
RRIPAK vlerëson që për krijimin e një paradigme të re për artin dhe kulturën në Kosovë dhe krijimin e një momenti të ri të zhvillimit, Ministria e Kulturës duhet të reformohet, dhe në këtë proces kjo Ministri duhet të udhëhiqet nga përfaqësues të dëshmuar dhe të pavarur të shoqërisë civile, të cilët mbështeten në këtë punë nga institucionet e artit dhe kulturës, aristët individual, shoqëria civile, partitë politike dhe partnerët ndërkombëtarë.
Rrjeti i Institucioneve të Pavarura të Artit dhe Kulturës në procesin e konsultimit të gjerë për të krijuar një mjedis të përshtatshëm formal, ligjor dhe funksional për punën e institucioneve të pavarura dhe publike të artit dhe kulturës, zhvillimin e veprimtarisë së lirë shoqërore dhe artistike, demokratizmin dhe reformimin e politikave të artit dhe kulturës në Republikën e Kosovës, vlerëson mbështetjen e institucioneve anëtare dhe institucineve publike, të gatshme për të ndërvepruar në këtë proces dhe për mbështetjen e RRIPAK-ut për përgjegjësinë e marrë për procesin.
RRIPAK vlerëson mbështetjen e treguar të institucioneve të tjera të pavarura të artit dhe kulturës dhe artistëve individual të gatshëm për të marrë pjesë dhe përgjegjësi në këtë proces.
RRIPAK vlerëson mbështetjen e treguar të mekanizmave të tjerë të shoqërisë civile në Kosovë dhe partnerëve ndërkombëtarë të përkushtuar për zhvillimet progresive shoqërore në Republikën e Kosovës.
RRIPAK në këtë proces të konsultimit të gjerë vlerëson mbështetjen e institucioneve të vendeve të rajonit të gatshme për t’i bashkërenduar veprimet në këtë proces, dhe për të zhvilluar raporte të reja të bashkëpunimit ndërshtetëror dhe ndërinstitucional.
Si rezultat dhe rrjedhojë e këtij procesi të konsultimit të gjerë, si dhe shqyrtimit të zgjidhjeve më të mira kadrovike, me anë të kësaj kumtese, Rrjeti i Institucioneve të Pavarura të Artit dhe Kulturës fton Besa Luzhën të marrë përgjegjësinë për udhëheqjen e Ministrisë së Kulturës në Qeverinë e re të Republikës së Kosovës.
Me këtë kumtesë, Rrjeti i Institucioneve të Pavarura të Artit dhe Kulturës i drejtohet partive politike parlamentare dhe koalicioneve parazgjedhore që ishin pjesë e zgjedhjeve për Kuvendin e Kosovës të vitit 2017, dhe të nominuarëve për të udhëhequr me Qeverinë e Kosovës, që të mbështesin delegimin dhe zgjedhjen e Besa Luzhës për Ministre të Kulturës në Qeverinë e re të Republikës së Kosovës.
Besa Luzha është profesoreshë në Universitetin e Prishtinës. Ka magjistruar në Pedagogjinë e Muzikës dhe ka doktoruar në Edukim në Universitetin e Londrës.
Luzha ka qënë organizatorja kryesore e festivalit të parë të pavarur klasik në Kosovë, edicionit të parë të Kammerfest (2000), dhe është sekretare gjenerale e Kosovo Chopin Association, që me sukses ka organizuar festivalin ndërkombëtar Chopin Piano Fest Prishtina (2010-2017).
Besa Luzha është aktiviste e dalluar e shoqërisë civile në Kosovë, në vazhdimësi e angazhuar në proceset shoqërore, me nisma me ndikim në zhvillimet e rëndësishme kulturore, shoqërore dhe politike në Kosovë. Që nga viti 2000 punon si kordinatore e programeve në Zyrën e Prishtinës të Fondacionin Friedrich-Ebert.
RRIPAK vlerëson që me zgjedhjen e Besa Luzhës, si përfaqësuese e deleguar e shoqërisë civile dhe instituconeve të pavarura të artit dhe kulturës për Ministre të Kulturës në Qeverinë e re të Republikës së Kosovës, do të krijohen rrethana të reja zhvillimi në art dhe kulturë dhe shoqëri në Republikën e Kosovës, si dhe do të krijohen kushte për zgjidhje bashkëkohore strukturore që i përgjigjen nevojës urgjente të reformimit të strukturës dhe rolit të Ministrisë së Kulturës, reformimit dhe fuqizimit të institucioneve publike, fuqizimit të institucioneve të pavarura të artit dhe kulturës, si dhe krijimit të mekanizmave të rinj bashkëkohor që mbështësin dhe fuqizojnë kapacitetet ekzistuese, stimulojnë dhe krijojnë mundësi të reja të zhvillimit dhe mbështetjes të artit dhe kulturës në Kosovë.
RRIPAK vlerson që zgjedhja e Besa Luzhës, si e deleguar e shoqërisë civile dhe institucioneve të pavarura të artit dhe kulturës për Ministre të Kulturës në Qeverinë e re të Republikës së Kosovës do të dëshmonte përgjegjësinë politike, vizionin dhe vullnetin politik për të përfshirë mekanizmat dhe kapacitetin e dëshmuar të shoqërisë civile në zhvillimet e rëndësishme në vend dhe përkushtimin politik të udhëheqësve politik për zhvillimin e papenguar të kësaj fushe të rëndësishme të aktivitetit të lirë shoqëror, si dhe tërheqjen nga ndikimi politik dhe kontrolli partiak në fushën e artit, kulturës dhe trashëgimisë kulturore në Republikën e Kosovës.
Rrjeti i Institucioneve të Pavarura të Artit dhe Kulturës vlerëson që zgjedhja e Besa Luzhës, si përfaqësuesese e deleguar e shoqërisë civile dhe institucioneve të pavarura të artit dhe kulturës për Ministre të Kulturës në Qeverinë e re të Republikës së Kosovës do të përfshinte Republikën e Kosovës në zhvillimet e reja progresive që kanë ndodhur dhe janë duke ndodhur në vendet e rajonit, dhe do të kishte ndikim të madh pozitiv në procesin e anëtarësimit të Republikës së Kosovës në UNESCO.
UNESCO e njeh kulturën si nxitës të zhvillimit, për shkak se kultura fuqizon njerëzit me kapacitete për të marrë përgjegjësinë për procesin e zhvillimit të tyre.
Me zgjedhjen Ministre të Kulturës të përfaqësueses së deleguar të shoqërisë civile dhe institucioneve të pavarura të artit dhe kulturës, Qeveria e re Republikës së Kosovës i bashkohet zhvillimeve aktuale në Republikën e Maqedonisë, zhvillimeve në Republikën e Malit të Zi dhe proceseve zhvillimore në Republikën e Shqipërisë.
Ministër i ri i Kulturës në Republikën e Maqedonisë është zgjedhur aktivisti i shquar i shoqërisë civile dhe punëtori i skenës së pavarur të artit dhe kulturës Robert Alagjozovski, i ftuar nga Kryeministri Zaev të marrë përgjegjësi për reformin e këtij dikasteri qeveritar. Ministër i ri i Kulturës në Republikën e Malit të Zi është zgjedhur, producenti i sukseshëm Janko Ljumoviq, i cili ka inicuar reformimin e nevojshëm të institucioneve publike dhe krijimin e mekanizmave për fuqizimin e instituciuoneve të pavarura të artit dhe kulturës në Malin e Zi. Ministre në Qeverinë Rama dhe Ministre në detyrë në Republikën e Shqipërisë është Mirela Kumbaro, punëtore e dalluar e kulturës dhe shoqërisë civile në Shqipëri. Ajo është ftuar nga Kryeministri Rama të marrë përgjegjësi për reformin dhe fuqizimin e këtij dikasteri qeveritar në Republikën e Shqipërisë. Si rrjedhojë Republika e Shqipërisë sot është fuqishëm e pozicionuar në rajon dhe proceset ndërkombëtare për zhvillimet në art dhe kulturë dhe për ndikimin e këtyre proceseve në marrëdheniet ndërkombëtare. Ministrja Kumbaro për punën e saj para pak kohësh është nderuar me urdhrin “Oficere e Nderit në Art dhe Kulturë” nga Ministria e Kulturës dhe Komunikimit të Francës, njëri nga katër titujt e nderuar ministerialë të Republikës Franceze që akordohen për personalitete te Artit dhe Kulturës.
RRIPAK vëren që këto lëvizje në rajon mund të krahasohen me lëvizjet dhe reformat e thella progresive në legjislacionin dhe strukturën e Ministrisë së Kulturës dhe krijimin e mekanizmave të domosdoshëm për mbështetjen e artit dhe kulturës në Republikën e Sllovenisë, që janë zbatuar nga përfshirja strategjike e skenës së pavarur të artit dhe kulturës në krijimin e legjislacionit dhe udhëheqjen e Ministrisë së Kulturës nga personalitete të dëshmuara të artit dhe kulturës nga shoqëria civile. Republika e Sllovenisë ka trashëgimi të njëjtë politike me Republikën e Kosovës, të dy shtete dikur pjesë e Jugosllavisë Socialiste dhe pjesë e një sistemi të përbashkët politik, në të cilin arti dhe kultura janë mbajtur të kontrolluara nën ndikimin politik dhe partiak të politikanëve. Si pasojë e reformave dhe krijimit të mekanizmave që mbajnë politikanët larg ndikimit në art dhe kulturë, Republika e Sllovenisë është aktualisht vendi më i zhvilluar në rajon në raport me legjislacionin, investimet dhe transparencën e administrimit të fondeve publike dhe institucionet e sukseshme publike dhe të pavarura të artit dhe kuturës dhe artistëve individual. Republika e Sllovenisë me ligj të veçantë mbron Interesin Nacional në Art dhe Kulturë.
Rrjeti i Institucioneve të Pavarura të Kulturës vlerëson që fusha e artit dhe kulturës duhet të trajtohet si interes vital nacional i Republikës së Kosovës dhe fushë e pavarur nga ndikimi partiak dhe politik, si parakusht dhe zgjidhje e domosdoshme dhe e vetme për të krijuar moment të ri zhvillimi për artin, kulturën dhe shoqërinë në Kosovë, për të fuqizuar dhe mbrojtur institucionet publike të artit dhe kulturës, për të fuqizuar potencialin e artistëve individualë dhe institucioneve të pavarura të artit dhe kulturës, për të siguruar mbështetje në vend, rajon dhe arenën ndërkombëtare për anëtarësimin e Kosovës në mekanizmat ndërkombëtarë, duke përfshirë anëtarësimin e Republikës së Kosovës në UNESCO.
RRIPAK në këtë proces njeh dhe vlerëson hapat e mëhërshëm politik të ndërmarrë në Republikën e Kosovës, që nga viti 2000, që për synim kanë pasur krijimin e politikave të reja në art dhe kulturë, fuqizimin e institucioneve publike dhe të pavarura të artit dhe kulturës dhe rritjen e ndikimit të artit dhe kulturës në zhvillimet shoqërore në Republikën e Kosovës dhe marrëdhëniet ndërkommbëtare.
RRIPAK vlerëson edhe vendimin e Kryetarëve të Komunave që në mandatin aktual udhëheqjen e drejtorive të kulturës e kanë deleguar te profesionistë të dëshmuar të artit dhe kulturës dhe të shoqërisë civile dhe që politikat dhe zhvillimet në komunat rrespektive t’i mbështësin në bashkëpunimin me mekanizmat e institucioneve të pavarura të artit dhe kulturës.
Rrjeti i Institucioneve të Pavarura të Artit dhe Kulturës është themeluar për të krijuar një mjedis të përshtatshëm formal, ligjor dhe funksional për punën e institucioneve të pavarura të artit dhe kulturës, zhvillimin e veprimtarisë së lirë shoqërore dhe artistike, demokratizmin dhe reformimin e politikave të artit dhe kulturës të institucioneve të pushtetit lokal dhe qendror në Kosovë.
Rrjeti i Institucioneve të Pavarura të Artit dhe Kulturës për këtë proces të ri kërkon mbështetjen nga opinioni publik për nominimin dhe mbështetjen e Besa Luzhës si e deleguar e shoqërisë civile dhe instituconeve të pavarura të artit dhe kulturës për të marrë përgjegjësinë e Ministres së Kulturës në Qeverinë e re të Republikës së Kosovës.
Rrjeti i Institucioneve të Pavarura të Artit dhe Kulturës i bën thirrje Kryetarit të Kosovës që të bëhet pjesë e procesit, të investojë kapacitetin kushtetues të Zyrës së Kryetarit të Kosovës në procesin e reformimit të këtij dikasteri qeveritar dhe të ndihmojnë që ky proces të ketë sukses.
RRIPAK i bën thirrje mekanizmave të bashkësisë ndërkombëtarë në Republikën e Kosovës dhe Zyres së Përfaqësueses së Posaçme të Bashkimit Evropian në Kosovë, që të bëhen pjesë e procesit të reformimit të këtij dikasteri dhe politikave publike në art dhe kulturë në Republikën e Kosovës, të investojnë kapacitetet e tyre në këtë proces dhe të ndihmojnë këtë proces.
RRIPAK – Rrjeti i Institucioneve të Pavarura të Artit dhe Kulturës këtë proces, delegimin dhe zgjedhjen e përfaqësueses të shoqërisë civile në këtë pozitë udhëheqëse, për marrjen e përgjëgjësisë së përbashkët dhe për investimin e kapaciteteve të përbashkëta shoqërore për zhvillimin e sektorit të artit dhe kulturës, e sheh si parakusht që Kosova të prijë në rajon për politikat e reja publike në këtë sektor me ndikim në zhvillimet shoqërore dhe marrëdhëniet ndërkombëtare.
Rrjeti i Institucioneve të Pavarura të Artit dhe Kulturës vlerëson artin dhe kulturën si fushë të interesit nacional të Republikës së Kosovës që ka ndikim të rëndësishëm në zhvillimet shoqërore, ekonomike dhe politike në vend dhe ndikim të pazëvendësueshëm në marrëdhëniet ndërkombëtare të Republikës së Kosovës.
Institucionet anëtare të Rrjetit të Institucioneve të Pavarura të Artit dhe Kulturës – RRIPAK janë: ALBANIADA, ARS KOSOVA, ANSAMBLI ATTACCA, ESTA KOSOVA, FESTIVALI 9/11, FESTIVALI DAM, FESTIVALI PIANISTI I RI, FESTIVALI PRIFEST, FESTIVALI REDO, FESTIVALI SKENA UP, FESTIVALI FRYMA E RE, FRABAC, GALERIA EXPO ART 40, GALERIA QAHILI, GALERIA OPEN ART, INICIATIVA E HISTORISË GOJORE, KOSOVO ARCHITECTURE FOUNDATION, LAMBDALAMBDALAMBDA, PRISHTINA JAZZ FESTIVAL, QENDRA KOSOVARE PËR MUZIKEN E RE / FESTIVALI REMUSICA, SHOQATA KOSOVARE CHOPIN, SHKAS SYTHI / ETNO FEST, STACION – QENDRA PËR ART BASHKËKOHOR PRISHTINË, TEATRI URBAN PRISHTINË, CULTURAL HERITAGE WITHOUT BORDERS / TRASHËGIMIA KULTURORE PA KUFI (CHwB), URBANIAK, VARG e VI, QENDRA PER ART BASHKEKOHOR GJILAN, VIART.
