/Shefqet Bylykbashi “Ditët që nuk më njohin më”; Prishtinë, 2016/
Shkruan: Mehmetali Rexhepi
Shefqet Bylykbashi në vëllimin e ri poetik “Ditët që nuk më njohin më”, sjell përsiatje dhe gjakime poetike, për mospërmbushjen e përmasës jetësore e kohore të dashurisë, atëbotë kur ajo varfëroi kuptimin e bukurisë së jetës.
Bukuria pa dashuri është si bora. E bardhë, e bukur, por e ftohtë, pohon diskursi lirik i këtij poeti. Epiqendra e kësaj dridhjeje lirike është subjekti i lënduar i poetit , çiltërsia e skajshme deri në marrëzi. Kjo është lënda thelbësore, cila i ngashënjeu e vazhdon t`i josh poetët e të gjitha periudhave, rrymave dhe formacioneve stilistike-letrare për ndërtimin e superstrukturës së poezisë.
Dy përmasa jetësore: koha e papërmbushur ose pengu i dashurisë dhe lajthitja e saj, e mbështjellin hapësirën e shtrirjes poetike të këtij autori, të kësaj poezie.
Autori, Shefqet Bylykbashi nuk dorëzohet në mësymjen e tij… Pse? Sepse mësymja që ndërmerr nuk është vardisje false, as epsh i rastit të dhënë. Është një brumosje tejet e thellë, e një gjerësie dhe ndjeshmërie lirike deri në qenësinë e qenies shpirtërore të njeriut. Andaj, kjo dashuri e përmasës së këtillë nuk e meriton lajthitjen.
Megjithatë, stili i të shprehurit lirik i poetit Shefqet Bylykbashi, ndërtohet përmes antonimive të forta të lajthitjes së dashurisë.
Lajthitja lirike e dashurisë shpërfaqet përmes një tisi mallëngjyes, me doza dyshimi e dëshpërimi, por assesi dorëzimi. Poeti është i lidhur fuqishëm me konceptin jetësor e shkrimor të dashurisë. Ku mungon dashuria e jetës, mëton të futet parësorja e një lirike të çiltër për bërjen dhe (zh)bërjen e dashurisë së tillë. Nga këndvështrimi i ndjeshmërisë së kësaj lirike, kemi një qasje me tipare të veçanta për dashuri “me hijeshinë epike” të saj.
Në qoftë se iku vasha me dashurinë e lajthitur, zbrazëtisë së Asaj hyjnë metaforat e mungesës, si ofshamë e sinqertë, e cila ndjell nëmë poetike:
“Lëkurën të mos e terësh
Nën rrezet e dashurisë sime…”
Përsiatja lirike për mungesën e çiltërisë gjatë shtjellimit të saj, ecejakeve, ngrit-rënieve të tyre, solli shkak-pasojat e shpirjes në sprova temperaturash, gjendjesh shpirtërore të tendosura:
“Është pak më e ëmbël se vdekja
Pak më e hidhur se burgimi i përjetshëm”
Magneti i lektisjeve lirike
Të gjitha lektisjet lirike, metaforat dhe epitetet metaforike, kontrastet shpirtërore, në vëllimin poetik “Ditët që nuk më njohin më”, i tërheq e i mban pezull një magnet i padukshëm, që shtrihet mes të ndodhurës, mungesës e pritjes…
Kumti refuzues dhe kuptimi lëndues kanë një lidhje paradoksale të pakëputur. Ngase, ende asgjë nuk ka përfunduar. Drama e përsiatjeve lirike për kthimin e mungesës së dashurisë vazhdon!
Në këtë diskurs lirik, mungesa e dashurisë është e njëanshme. Për poetin nuk kanë pushuar dhimbjet e ëndjet e bukura, edhe pse të përdhosura. Kësaj rrjedhe logjike të ndodhive poetike, mos është duke u përplasur poeti me vetveten? Intuita e tij e dashurisë nuk njeh, as përfillë parime tjera për dashurinë, pos zërit të pashmangshëm të natyrës saj! Kjo lirikë dashurie e ngërthen dhimbjen. Dhimbja është prodhimtare ndjesish, përfytyrimesh të pa rezistuara, pamjesh e kujtimesh drithëruese, etjesh të pashuara për të këndshmen përballë të pakëndshmes, të cilat i ngërthen jeta… Ndërsa mëton t`i zbërthejë, për aq sa e kanë forcën zbërthyese akëcili poet, akëcila nga penat e artit të vargut poetik. Gjithsesi, këtu shpalohet dhe mënyra e zbërthimit lirik të Shefqet Bylykbashit.
Kush humbi nga shmangia e objektivit të dashurisë: dashnori, e dashura a poeti?
Nga kjo mungesë përmbushjeje mes objektit dhe subjektit lirik, do të ketë trazira të dhimbshme, sepse ndjenjat e jonizuara do të ziejnë deri në vlimin e tyre; por do të përfitojnë variacionet e pa prajshme të gjakimit për përmbushje të shumëçkaje, që lidhet me mungesën si kategori jetësore, dhe i jepet estetikës së shkrimit për t`i pleksur kategoritë e së bukurës.
Poezia e këtij poeti nuk shmanget nga objektivi parësor i saj: rikthimi i objektit të humbur të një dashurie të pa baraspeshuar, me gjithë huqet e lajthitjet e saja. Pra, le të nënvizojmë këtu pa epshmërinë a konsistencën e vijueshme (po)etike, për rikthimin e diçkaje thelbësore, për t`ua dhënë jetës e artit përmbajtjen e lumturisë.
Këtu shfaqet lirika e cila mëton realizim të natyrës njerëzore, diçka e qenë, shije-ëmbël, më tej e athtësuar nga prerja e lëndimi shpirtëror, tashmë e ikur, e munguar, e mërguar për ndjenjat, për shpirtin thellësisht të zhytur në dashurinë e Saj. Mësymja lirike, për mos ndalje të ecejakeve rrafshit e kodrave të antonimeve të shpirtit të trazuar nga lajthitja, nuk ka prajtur:
“As dimër që fle nuk je
As akull që shkrihet”
Me gjithë atë, magneti i dashurisë për poetin e lexuesin është çudibërës, madje deri në shkallë të skajshme ngarendjesh, duke u sjellë orbitës së prekshme të saj:
“Ti, vazhdimisht
ikën e vjen
Si kënaqësi bushtre
( as pa këso kënaqësie tënden
nuk mund të rri)”
Diskursi dhe lektisjet poetike për t`u përmbushur tërësisht, si duket, pos pashmangshmërisë, ndjejnë dhe pasiguri e luhatje, deri në atë pikë të gufimit, të derdhjes e shkrumbit të tëmblit të dashurisë. Por, kjo lloj lirike, assesi nuk mund të heq dorë nga diçka e thadruar thellë në brendinë e poetit:
“Lexoje edhe këtë letër
Se jam duke i shqyer thasët e vjetër në zemër
Të mbushur me pritje”
* * *
Si e këtillë, kjo poezi mund të përkufizohet si një lirikë e paepur dhe konsistence për dashurinë.
